Ζούμε σε μια χώρα με βαθιά παράδοση στους μύθους, ξακουστή μυθολογία και με μια πραγματικότητα εξίσου βυθισμένη σε πεποιθήσεις από τη σφαίρα του φανταστικού. Παρόλο που το ξενύχτι είναι εθνικό μας σπορ, το «βαθιά νυχτωμένος» δεν είναι κομπλιμέντο, οπότε ίσως πρέπει πράγματι να αλλάξουμε ρότα σε μερικά «εθνικά» μας θέματα.
Με αφορμή την κινητοποίηση των «Αγανακτισμένων» και στην Ελλάδα, αυτοί είναι 10 εγχώριοι και εισαγόμενοι μύθοι που θα έπρεπε άμεσα να καταρριφθούν αν θέλουμε να αποφύγουμε κάποτε το μοιραίο παγόβουνο:
1. Πρέπει πάντα να ακούμε τους μεγαλύτερούς μας (όσες βλακείες κι αν λένε)
Στην Ελλάδα οι διεθνείς τάσεις και οι καινοτομίες φτάνουν διαρκώς με διαφορά φάσης (εκτός κι αν η Apple, η Nike, η Shell και άλλοι βγάζουν λεφτά από αυτό). Οι Έλληνες των γενεών του Πολυτεχνείου και πίσω, αφενός εξαργύρωσαν τους αγώνες τους με το παραπάνω, αφετέρου διατηρούν τις παλιές αντιλήψεις για το πώς λειτουργεί ο κόσμος την ώρα που οι νέοι googlάρουν τα πάντα και μιλάνε τρεις γλώσσες.
Πολύ πέρα από το σεβασμό που θα έπρεπε να τρέφουμε προς αυτούς που μας γέννησαν και μας μεγάλωσαν, οι νέοι στην Ελλάδα μεγαλώνουμε σε μια απίστευτη καταιγίδα απολιθωμένων νοοτροπιών, αραχνιασμένων πολιτικών σκέψεων και στεγανών, παρωχημένων προτεραιοτήτων και πρακτικών που δεν κάνουν ποτέ αυτόματο update – όπως θα έπρεπε να κάνει μια υγιής κοινωνία.
Αντίθετα, οι νέοι παίρνουν σωρηδόν κακές συμβουλές (και πέφτουν διαρκώς σε τοίχους) από κάποιους που βαφτίζονται «ειδικοί λόγω εμπειρίας» (μια απίστευτη μπούρδα που δεν έχει κανένα νόημα) σε τομείς με τους οποίους ουδέποτε καταπιάστηκαν οι εν λόγω μεγαλύτεροι ηλικιακά ξερόλες. Δεν σημαίνει ότι επειδή απλά και μόνο είμαι 50 ή 70 χρονών απέκτησα π.χ. γνώσεις ηλεκτρονικής έχοντας πιάσει κατσαβίδι δυο φορές στη ζωή μου!
Οι πρεσβύτεροι του 2011 μάς είπαν ότι πρέπει να παίρνουμε δάνειο για να χτίσουμε σπίτι ή/και να παντρευτούμε, ότι η ψήφος μας πρέπει να είναι ίδια με τη δική τους, ότι για τα σημερινά λάθη φταίνε τα φαντάσματα του παρελθόντος κι ότι αν απομακρύνεσαι από το σπίτι είσαι προδότης [ευχαριστώ, μπαμπά, που έλεγες πάντα τα αντίθετα από αυτά]. Αν κάτι από αυτά δουλεύει, πάρτε με τηλέφωνο.
2. Το δημόσιο είναι η κότα με τα χρυσά αυγά (γι’αυτό κωλοβάρα μέχρι θανάτου)
Η καταραμένη μονιμότητα του ελληνικού δημοσίου -εμπνευσμένη από έναν Ελ.Βενιζέλο που προσδοκούσε μόνο να μένει άθικτος ο κρατικός μηχανισμός μετά από αλλαγές ηγεσίας- έγινε η αχίλλειος πτέρνα του κράτους για έναν ολόκληρο αιώνα.
Πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, δημόσιοι υπάλληλοι από όλους τους άλλους τομείς βάφτισαν «δουλειά» την τακτική της ήσσονος προσπάθειας και «αγγαρεία» το καθήκον τους, επειδή κανείς άρχοντας δεν ήταν διατεθειμένος να τους ελέγξει -κακοκαρδίζοντάς τους-, να τους οργανώσει επαρκώς ή (ξέρω, είμαι αστείος) να τους εμφυσήσει τη χαρά της δημιουργίας μέσα από το λειτούργημά τους.
Δεν είναι απαραίτητο να αρθεί η μονιμότητα, με την προϋπόθεση, όμως, ότι θα θεσπιστεί ένας μη κομματικός μηχανισμός που θα ξεριζώσει ή θα ταράξει τους όποιους κηφήνες, θα επιβάλει κυρώσεις και πρόστιμα εκεί που υπάρχουν παρατυπίες και θα δώσει μπόνους παραγωγικότητας για να επιβραβεύσει τη μεγάλη προσπάθεια. Κανένας λογικός νεοδιόριστος δεν πρέπει να σκέφτεται ότι το να κάνεις τη δουλειά σου καλά μπορεί να αποτελέσει λόγο ρήξης με τους τεμπέληδες. Στο λεξικό, ψάξτε στο «παράνοια«…
[Όλα αυτά, βέβαια, αν σε μερικά χρόνια υπάρχει και δημόσιος τομέας που δεν έχουμε ήδη ξεπουλήσει…]
3. Ό,τι και να κάνεις, ο Έλληνας δεν αλλάζει (γι’αυτό μην προσπαθείς ποτέ)
Ένας μύθος που θεσπίστηκε από ακαμάτηδες, χαζονοσταλγικούς, υπερδραματικούς, συντηρητικούς ή οπισθοδρομικούς Ελληνάρες. Αποτελεί μια ατάκα-καρκίνο για την ελληνική κοινωνία, της οποίας το ξεστόμισμα θα πρέπει πια να τυχαίνει όχι αδιάφορης και μοιρολατρικής επιδοκιμασίας, αλλά έντονου χλευασμού για το απολύτως επιστημονικά ανακριβές της. Ακόμη και οι πέτρες αλλάζουν, ο Έλληνας γιατί όχι;
Είναι γελοίο και εξευτελιστικό για τη νέα γενιά της Ελλάδας να ζει σε μια χώρα όπου αναπαράγεται η εντύπωση ότι, την ώρα που ο κόσμος προχωρά προς οποιανδήποτε κατεύθυνση προόδου, εμείς πρέπει να μένουμε ακίνητοι για να μαυρίσουμε καλύτερα την ώρα που ρουφάμε τον καφέ.
Πολλοί έχουν πάει στο εξωτερικό και την έχουν μυριστεί την υπόθεση: χρειάζεται να μετατοπιστούμε – κι αυτό απαιτεί προσπάθεια (ξέρετε, το αντίθετο της εξοικονόμησης θερμίδων). Ό,τι στη φύση δεν αλλάζει είναι νεκρό. Και πολλοί νέοι της Ελλάδας είναι στάνταρ ζωντανοί. Άλλοι πάλι είναι γέροι στα 30 τους…
4. Αφού κλέβει ο γείτονας, μπορείς να κλέβεις κι εσύ (για να πετύχεις την ισορροπία)
Γενιές και γενιές κακόβουλων πολιτικών δίδαξαν στους Έλληνες ότι καλή ιδέα θα ήταν, αντί να δουλεύουμε όλοι, να κλέβαμε όλοι. Βέβαια, κανείς τους δεν είπε ότι το ταμείο είναι κοινό και τα περισσότερα θα τα έκλεβαν αυτοί, ενώ κάποιοι -κοινώς- θα έπαιρναν τον πούλο.
Επίσης, κανείς πολιτικός δεν βγήκε ποτέ να καταγγείλει υπεύθυνα ότι ζούμε σε μια διεφθαρμένη χώρα κι ότι αυτό πρέπει να αλλάξει… [Ψέματα, το είπε πρόσφατα ο ΓΑΠ, ο οποίος έτσι κι αλλιώς συμμετείχε άλλοτε σε ορισμένες «πετυχημένες» και «λαοφιλείς» κυβερνήσεις που ρήμαξαν τη χώρα. Σύμφωνα, όμως, με το savoir-vivre που διδάχθηκα από τις Γαλλίδες νταντάδες μου, το να χέζεις σε μια λεκάνη χωρίς να τραβάς καζανάκι και βγαίνοντας να παραπονιέσαι ότι η τουαλέτα βρωμάει, δεν είναι καθόλου, μα καθόλου ευγενικό, non, non!]
Όποιο παράδειγμα σωστά οργανωμένης κοινωνίας κι αν ακολουθήσουμε, δεν γίνεται να πιστεύουμε ότι μπορεί να έχουμε ένα «κράτος» χωρίς να σεβόμαστε τους θεσμούς που το θεμελιώνουν και τις αξίες που το διέπουν, όπως η δικαιοσύνη, η ίση φορολόγηση, η παιδεία, η δημόσια υγεία και άλλα.
Το να συνεχίζουμε να κλέβουμε το κράτος χωρίς να θέλουμε να προσφέρουμε τίποτα είναι σαν σύναξη πεινασμένων σε ένα εστιατόριο όπου δεν υπάρχει κανείς διατεθειμένος να μαγειρέψει…
5. Η δουλειά και η μεθοδικότητα είναι χρόνιες κατάρες (που δεν μας πάνε πουθενά)
Αυτό το θέμα το έχω θίξει διεξοδικά στο παρελθόν (εδώ και πιο πρόσφατα εδώ). Αν κάποιος ξέρει κάποιο καλύτερο όχημα για την πρόοδο ας μας το πει. Ο Έντισον είπε: η ιδιοφυία είναι 1% έμπνευση και 99% εφίδρωση.
Οι νέοι στην Ελλάδα το ξέρουν ήδη (γι’αυτό και εργάζονται περισσότερο από ποτέ στη χώρα): η δουλειά δεν είναι κατάρα, όπως μας διδάσκουν οι φυγόπονοι. Είναι η συμβολή του καθενός μας στην αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα της ζωής, είτε πρακτικά, είτε φιλοσοφικά, είτε ψυχολογικά.
Το βασικό αίτιο που οι κόποι όσων δουλεύουν σκληρά και με μεράκι πάνε συχνότερα από το επιτρεπτό στράφι είναι η έλλειψη πίστης στις διαδικασίες – γεγονός που με τη σειρά του λανθασμένα χρίζει τους πάντες «ειδικούς» και «επαγγελματίες».
Σε μια ιδανική Ελλάδα του αύριο, θα πρέπει να αμοίβεται καλύτερα όχι ο κολλητός, ο συγγενής και ο συνέταιρος στο έγκλημα, αλλά αυτός που έχει τη διάθεση να αρχίσει και να ολοκληρώσει κάτι ακολουθώντας τα βήματα με τη σωστή σειρά.
6. Παλιά ήταν καλύτερα (τότε που δεν ζούσα)
Δήλωσα πρόσφατα φανατικός πολέμιος της νοσταλγίας κάποιου που δεν ζει απομακρυσμένος από την αφετηρία του στο χρόνο και το χώρο. Οι νέοι που κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα δεν ζουν μακριά από τη χώρα για να επιθυμούν το νόστο, ούτε μεγάλωσαν τόσο ώστε να αναπολούν συνέχεια τα παλιά.
Είναι, συνεπώς, κάπως θλιβερό σαν νέοι να δανειζόμαστε μνήμες και τραύματα από τους παλιότερους μόνο και μόνο για να νοσταλγούμε πράγματα που δεν ζήσαμε. Με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουμε συνέχεια τις ίδιες φτηνές, άκυρες και άχρηστες δικαιολογίες για να τρώμε το χρόνο μας πενθώντας σαν τις μαυροφορούσες πάνω από ετερόφωτα δράματα, αντί να δραττόμεθα του άφθονου χρόνου που διαθέτουμε για να δημιουργήσουμε μια πραγματικότητα που θα είναι λυτρωτική και θεραπευτική για όλους.
7. Οι «ξένοι» είναι εγκληματίες και μας κλέβουν τις δουλειές
Εκεί που ο καθαρόαιμος ρατσισμός αποτελεί ξεκάθαρο πολιτιστικό και κοινωνικό πρόβλημα (για κάποιους μπορεί -στα άκρα του- να θεωρηθεί ακόμη και ψυχική ανωμαλία), ο trendy ρατσισμός -που αναπαράγεται κι από μερίδα εμετικών ΜΜΕ- είναι μια ξινή σαπουνόφουσκα που μεταφέρεται μόνο από ένα στόμα σε 2-3 άλλα και μετά σκάει πανηγυρικά.
Η πεποίθηση ότι η φτώχεια και οι κακουχίες μπορούν να οδηγήσουν ένα άτομο de facto στο έγκλημα είναι από μόνη της εγκληματική σαν γενίκευση και επιστημονικά αναληθής, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για υπήκοο της παρούσας ή άλλης χώρας. Ο φτωχός και πεινασμένος δεν σκοτώνει. Αυτός που σκοτώνει λέγεται εγκληματίας και δεν χρειάζεται να κριθεί από το χρώμα του δέρματός του για να διωχθεί ποινικά.
Όσο για την αστεία ατάκα ότι «οι μετανάστες (νόμιμοι ή λαθραίοι) μας κλέβουν τις δουλειές«, ψάχνω τους Έλληνες που μέχρι πρότινος να ήταν διατεθειμένοι να δουλέψουν στα χωράφια και στις λάντζες των εστιατορίων. Ίσως η κρίση νας μας προσγειώσει ανώμαλα…
Ή μήπως όταν ένας Έλληνας υδραυλικός γυρίζει στο χωριό του μετά από 30 χρόνια μετανάστης στο εξωτερικό υπάρχει κάποιος υδραυλικός που λέει ότι «θα του κλέψει τη δουλειά«;
8. Το παλιό, καλό πολιτικό σκηνικό θα δώσει τη λύση (με τα ίδια πρόσωπα να κυβερνούν)
Το έλλειμα πολιτικών με αγαθές προθέσεις είναι παγκοσμίως τεράστιο και η Ελλάδα δεν πάει πίσω. Με τρεις γενιές Παπανδρέου και δύο γενιές Καραμανλή να κυβερνούν εναλλάξ εδώ και 60 χρόνια, η ρήση του Άλμπερτ Άινστάιν ταιριάζει γάντι: «Παράνοια είναι να κάνεις συνεχώς το ίδιο πράγμα, περιμένοντας διαφορετικά αποτελέσματα«.
9. Ξέρω ότι η «μπριζόλα» είναι πλαστική, αλλά μ’αρέσει πολύ
Γαλουχημένοι από τη showbiz και τον κόσμο του καταναλωτισμού, ακόμη κι όταν ανακαλύψουμε ότι ο κόσμος με glitter που μας έταξαν απλά δεν υπάρχει, δυσκολευόμαστε να ξεφύγουμε. Μιλάμε με κλισέ, συζητάμε τα ίδια και τα ίδια και κολλάμε διαρκώς ετικέτες για να αντιληφθούμε τον κόσμο γύρω μας.
Δεν έχει κανένα νόημα να ψάχνουμε «την παλιά λάμψη» στα προϊόντα, τα πρόσωπα και τους μηχανισμούς που έστησαν το ψεύτικο παρόν που ζούμε. Πριν από αδηφάγοι καταναλωτές, πρέπει να είμαστε ενεργοί και ευαισθητοποιημένοι πολίτες. Τα spa, τα μαργαριτάρια και η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας ας πάρουν τη θέση που τους αξίζει: στο τέλος των προτεραιοτήτων μας.
10. Η τηλεόραση είναι κυρίως μέσο ενημέρωσης
Όχι, η τηλεόραση αποτελεί το δυνατότερο μέσο εμπορικής και πολιτικής προπαγάνδας που εφευρέθηκε ποτέ, εργαλείο προώθησης συμφερόντων και σαρκοθηρικός μηχανισμός με σκοπό τον κερδοφόρο εντυπωσιασμό.
Τελευταία συζητήθηκε μήπως η παρακολούθησή της αποτελεί συνώνυμο της απουσίας συμμετοχικότητας και της αποχής από τα κοινά. Αν θες να αφουγκραστείς τον παλμό της κοινωνίας πρέπει να την κλείσεις και να βγεις στο δρόμο.
Post-Crisis Breakfast 
Παράθεμα: Η Ελλάδα που δεν αναγνωρίζετε | Post-Crisis Breakfast